Ўзбекистон расмийлари ўзларининг чегарани мустаҳкамлаш амаллари борасида бирор бир изоҳ берганлари йўқ

Қирғизистон Чегара хизматидан билдиришларича, Ўзбекистон ўзининг Қирғизистон билан чегараларида бир тарафлама "буфер ҳудудлар" барпо этишга киришган.

Уларга кўра, ўзбек расмийлари Қирғизистоннинг Новкен тумани билан чегарадош минтақа аҳолисини кўчириб, чегарадан 50 метрга қадар жойлашган уйларни буза бошлаганлар.

Новкен тумани Ўзбекистоннинг Андижон вилояти Пахтаобод тумани ҳудуди билан чегарадош.

Андижон вилоятининг Хонобод ва Андижон шаҳарларида 25-26 майда рўй бергани хабар қилинган ҳодисалар ортидан Ўзбекистон қуролли шахслар Қирғизистон ҳудудидан кирганини айтган, шундан кейин икки томон ҳам чегараларини ёпган эди.

Ҳозир томонлар фақат ўз фуқароларини ҳудудига ўтказмоқда.

Чегарадош ҳудудлардан олинаётган хабарларга кўра, 26 майдан Ўзбекистон чегаранинг ўзига тегишли қисмида эни ва чуқурлиги уч метрча бўлган зовур, хандақларни қазишни бошлаган.

Айрим жойларда деворлар барпо этилаётгани ҳақидаги хабарлар пайдо бўлган.

Қирғизистон расмийлари икки мамлакат ўртасидаги чегараларни делимитация ва демаркация қилиш амаллари ниҳоясига етказилмасдан туриб, чегарани мустаҳкамлаш ишларини бошлаш эришилган ўзаро келишувларга зид эканлигини билдирган.

Расмийларга кўра, умумий чегаранинг 200 километрча масофани ташкил этадиган қисми ҳамон хатланмаганини айтадилар, ҳам Ўзбекистон ва ҳам Қирғизистон ўзиники эканини даъво қиладиган 50 баҳсли жой борлиги айтилади.

Ўзбекистон расмийлари чегарани мустаҳкамлаш ишлари борасида шу пайтгача бирор бир изоҳ берганлари йўқ.

Қирғизистон чегарачилари Ўзбекистон чегара хизматига учрашиб, музокара ўтказиш борасидаги мурожаатларига жавоб олмаганликларини айтишди.

Би-би-си Лондондаги таҳлилчи Жон Маккартидан, Ўзбекистон бу билан халқаро қонунларга нақадар риоя этаяпти, деб сўради.

Жон Маккарти: Менинг билишимча, агар деворлар ўз ҳудудида қурилаётган бўлса, бу ҳаракатлар халқаро қонунларга зид келмайди. Масалан собиқ Совет Иттифоқи Хитой билан ўртасидаги чегаранинг баъзи қисмларида деворлар қурган эди ва бу деворлар Қирғизистон ҳудудида ҳалигача мавжуд. Шунинг учун бундай ҳаракатлар бўлган ва баъзи мамлакатларда бўлиб туради. Лекин мунозарали ҳудудларда девор ўрнатиш албатта халқаро қонунларга зиддир. Бундай ҳолат юз бераяптими-йўқми, мен билмайман. Лекин ўтмишда Ўзбекистон билан Қирғизистон ўртасида чегара устидан бир неча келишмовчиликлар бўлган. Иккала томон бир ҳудудга даъво қилганликлари маълум.

Би-би-си: Айтингчи, Ўзбекистон томони ушбу ҳаракатлари билан нимага эришмоқчи?

Жон Маккарти: Менимча, бу Ўзбекистон томонининг бир-икки ҳафта илгари рўй берган ҳодисаларга тезлик билан билдирган муносабатидир. Ўшанда ҳужумчилар Қирғизистон томонидан Ўзбекистоннинг Андижон вилоятига ўтиб, у ерда портлашларни уюштиришган, деб айтилди. Бошқа томондан эса Ўзбекистон ташқи дунёга, хусусан Қирғизистонга, бир дипломатик огоҳ билан чиқмоқда. Яъни, агар Қирғизистон жангариларни бартараф этишга етарли ҳаракат қилолмаса, Ўзбекистон жиддий қадамларга қўл уришга мажбур бўлади. Ва бу қадамлардан бири чегара бўйлаб девор ўрнатишдир.

Би-би-си: Миналар ўрнатиш, хандақлар қазишга арзигулик хавф борми? Бу каби йўлда Марказий Осие минтақасида хавфсизлик билан боғлиқ вазиятни ҳал этишнинг имкони қанчалар реал?