 | Андижон тўрт йил
илгари, май 2005 й.
|
Андижонда - сукут олтинга тенг 03.08.09 - Андижондаги 26 май портлашлари, афтидан Ўзбекистон ҳукумати учун
енгил кечди. Аввалига улар бунга шунчаки эътибор ташлашди, кейин эса
унутишди, бироқ жабрланган андижонликлар ҳақида бундай деб бўлмайди.
Андижон шаҳри аҳолисининг оромини бузган портлашлар ва отишмалардан
икки ойдан ошиқ вақт ўтди, ўшанда тарқатилган мамлакат Бош
прокуратурасининг тарқатган маълумотида, 26 май куни қўшни
Қирғизистондан кирган "номаълум бандитлар" Анджижон вилоятини ҳужумга
тутган.
25 дан 26 майга ўтар кечаси улар Хонобод шаҳар милиция постига ҳужум
қилишган, кейинчалик ҳудкуш террорист Андижон марказида милиционер
билан ўзини портлатган.
Расмий Тошкент фақат битта портлаш - Андижон вилоят йўл патрул хизмати
катта нозири Бахтиёр Холмирзаев билан бўлган воқеани эслайди, ўлимидан
кейин унга Каримовқ томонидан 2 даражали "Шон шараф" ордени берилган.
Кейинчалик, 3 июнда ЎзА давлат ахборот агентлиги Каримовнинг Андижон
вилоятида 26 май куни уюштирилган портлашлар юзасидан Бош прокурор
Рашид Қодиров бошчилигида махсус комиссия тузгани ҳақида маълум қилди.
Шу билан Хонобод ва Андижон портлашлари ҳақида расмий даражадаги
музокаралар якунланди. Мамлакатда бўлган портлашлар ҳақида гўё унутишди.
Бир қарашда, Андижонде ҳеч нарса портлашларни эсга солмайди. Шаҳар
кўчаларида аллақачон қуролли соқчилар йўқ, вилоят марказига элтувчи
йўлларда блок постлар кўринмайди.
Илгаригидек бозорлар гавжум, маршрут такси сифатида фойдаданилувчи
«Дамас»лар ҳар дақиқада вилоят ва шаҳарнинг турли бурчакларига тинмай
қатнаб турибди.
Илгаригидек истроҳат боғлари, жамоат овқатланиш тизимлари ва бошқа
муассаслар ишлаб турибди, турли биноларнинг қурилишлар давом этмоқда.
Бироқ бу фақат бир қарашда. Андижон бўйлаб сайр қиларкан, шу йилги май воқеаси изсиз йўқолмаганига гувоҳ бўласиз.
Аввало қувноқ, меҳмондўст андижонликлар, одамови ва шубҳали бўлиб
қолишган. Улар номаълум шахслар билан кўпам гаплашиб кетаверишмайди.
Агар суҳбат осносида май воқеаларини тилга олсангиз, суҳбатдош шу
заҳоти жим бўлади ва: «Тинчлик булсин» деб жавоб беради. Бундан ҳам
ёмони яқин орада турган милиционернинг олдига чопиб қолади, уларнинг
бахтига милиция формасини кийганлар ҳам анчагина.
Уларни ҳам тушунса бўлади. Яна қандай тутиш мумкин ўзингни, агар ҳамма
ёқда "Хушёрлик - давр талаби!" каби шиорлар осиғлиқ бўлса.
Деярли барча маҳаллаларда жамоатчилик назорати шоҳобчалари очилган,
гарчи уларнинг нимага кераклигини фуқароларнинг ўзлари ҳам билмайди.
Милиция ходимлари маҳалла йиғини ходимлари ва уй жой ширкатлари
вакиллари билпан уйларни айланишади ва одамлардан тилхат олишади.
Унинг мазмуни шундан иборатки, имзо чекувчиаксил конституцивий
намойишларда ва йиғинларда иштирок этмаслик, уйларига номаълум
шахсларни киритмаслик, агар бирорта узоқдан келган меҳмон пайдо бўлиб
қолса зудлик билан бу ҳақда маҳаллда ва ички ишлар идораларига хабар
қилиш мажбуриятларини олади.
Шундай қилиб, оддий чақимчилик аста секин давлат сиёсати даражасига
кўтарилмоқда. Шунинг учун андижонликлар, умуман, Ўзбекистоннинг жаъми
аҳолиси, айниқса номаълум шахслар билан камроқ гаплашишга одатланган,
эҳтимол суҳбатдош бу гапларни «керакли жойга» хабар қилиш учун
сўраётгандир ёки унинг ўзи фуқаролик кийимда юрган МХХ ходими бўлиши
мумкин.
Ўзбекистон қўшни Қирғизистон чегаралари бўйлаб зовурлар қазиши ва улкан
девор қуриши ҳақидаги хабарларни андижонликлар очиқчасига тушунмовчилик
каби қабул қилди.
«Афтидан, бизнинг ҳукуматимиз ҳақиқатан жуда бой, - дейди Хўжаобод
тумани Эгамбердиобод қишлоғи фуқароси, - агар қишлоқларни йиқиб, зовур
қизиб, девор тиклашга маблағ топганидан кейин. Биз ҳамиша экин
майдонлари танқислигини гапириб келганмиз. Бундай ҳаракатларга қанча
экин ер заҳиралари кетганини кимдир ҳисоблаганми?»
Яқинда бутун дунё Берлин деворининг қулатилганининг 20-йиллигини байрам
қилди, Ўзбекистон эса Қирғизистон чегарасида девор қурмоқда, мангу
дўстлик ҳақидаги битим қаерда қолди? - сўрайди бошқа бир андижонлик.
«Агар Ислом Каримовнинг қўлидан Ўзбекистон ёки Қирғизистонни ер
куррасининг бошқа ҳудудига ўтказиш келганида эди бу ишни қиларди, дейди
яна бир Жалолқудуқ тумани Ёрқишлоқлик фуқаро. - Яратганга шукурки, бу
унинг қўлидан келмайди».
Май портлашлари мавзуига қайтаркан, андижонликлар умидсизлик билан қўл
силташади, аллақачон Ўзбекистонда нималар бўлаётганини
билмаётганликларини айтишади ва тағин қўшиб қўйишади - «Ишқилиб тинчлик
бўлсин».
Uznews.ne
|
