ҚИРҒИЗЛАР ЕИ ЭМАС, БМТ ДАН ҲАМ ҚЎРҚМАЙ НИМА ҚИЛМОҚЧИЛАР?
Бугунги қирғиз амалдорларининг нималарига ишониб, ўзбек миллатига қарши фашистлар ҳам қилмайдиган даҳшатли қирғинларни уюштирганлик жумбоғининг ечимини ҳали хеч ким аниқ айтиб беролмаётгани ва бунинг Марказий Осиёнинг эртасини ўйлагувчи ва унга қизиқувчи ҳаммани ўйлантириб ташлаган умумий ташвишимизга айланиб қолди.
Европанинг мана ман деган, Россия ва Ғарб, ҳатто Ўш ва Жалолобод воқеаларига яқин туриб ва уларни кўриб турган қирғиз сиёсатчи ва журналистларининг фикрларида ҳам бирорта арзигувлик халқаро чиқиш каби башорат ва янгиликнинг кўринмай бу масалаларда чайналиб ётгани, уларнинг барча фикрларидан латта ҳиди келаётганини англатмоқда холос.
Хўш бунга сабаб нимада дерсиз? Наҳотки, сизнингча жаҳонда ҳали ҳам чаласавод географик нуқталар бўлиши мумкин, аммо бу нуқта эмас, ҳажми кичикмас ва арзигулик масалан Ўзбекистонга ўхшаш мамлакатлардаги бир гуруҳ эмас, 30 миллионга яқин халқнинг 20 миллиондан ортиғи ўта қашшоқ ва қарийиб чаласаводликка юз тутган ва хасталикларга чалиниб, ярим оч ва қулдай 20 йилдан бери хақоратланиб хуқуқсиз яшаб келаётгани индамасак, яна қанча давом этиши мумкин?
Оддий камбағалларнинг 60 га кириб пенсияга аранг етиб яшаш, мингдан бирга насиб қилаётган ўзбекларнинг бугунги ҳаёти қандай дейдиган кишининг йўқлиги эмас? ҳатто бундай саволларга ўрин ҳам йўқ бўлиб турганда, жаҳоннинг кўпгина мамлакатларида демократия мевалари аллақачонлар нишона эмас, мўл-кўл ҳосил бериб, бир миллиардга яқин аҳолининг ўз бахтларининг хузурини кўриб яшаётганигидан кўз юмушимиз керакмикан ва улар ўзларининг бу дунёдаги жаннати ҳаёт кечираётганларини ҳаммага амалда исботлаб бераётирларку!
Бахти кулган кишилари озод ва эркин, ўз меҳнатларига арзигувлик маошлари кафолатланган бадавлат бундай давлатларнинг келажаги атроф жаҳонга "таҳдид" қилиб, уни бутунлай забт қилаоладими деган саволга ҳа, деб жавоб берган бўлардим, аммо бу йўлда афсуслар кўплигини кўриб тажанг бўламан...
Аммо қанчалик инсоният яхшиликка юз тутиб унга интиларкан, шунчалик уни кўролмай фақат ўзим бўлай, қизларим бўлсин дейдиган ғараз ва шахсларнинг демокатия шабадаси сабабли ўз ҳудудларида давлатни бошқаришга эришган кундан бошлаб, энди улар нафақат эркин демократик йўлни очиш, аксинча ўз халқини минг бало ва гаровларга қўйиб, унинг тухумини қуртиш ва тирик қолганларни эса ўзига қул қилишда худодан қўрқмас эканлар.
Масалан оламга таниқли диктатор Пол Пот ўтган бўлса ва хозир худди шундайлардан Марказий Осиёдаги диктаторликда машҳур бўлган Ўзбекистон президенти Ислом Каримовнинг ўз халқи бошига ўтмиш тарихнинг қулдорлик кулфатларини солиб, унинг тантанали ичган қасамларига тўла тескари амал қилаётганига нима дейиш керак?
И. Каримов давлатнинг ичкарида ёзиб қўйилган конституцион қонун ва қоидаларни эмас, у БМТ нинг Инсон Хуқуқлари Умумжаҳон муқаддас Декларациясининг бирор моддасига риоя қилмаётганига 20 йил ўтсада, унга бирорта чора кўролмаган жаноб Раислардан Кофи Анан ва Панги Мунларга ишонган 3 миллиарддан ортиқ планетамиз халқларнинг ўз тақдирларини ҳал қилишда хақли шубҳаларни уйғотишга сабаб бўлиб келганлари ва бу жанобларнинг ҳам эзилган миллиардлаб халқларга билмай, ёки атайин қилаётган шафқатсизликлари эмасмикан?
Хўш нега шундай бўляпди? Булар тўғрисида қачон ёзамиз, наҳотки ер юзи халқларининг кафолатланган хуқуқлари оёқ ости бўлаётганига БМТда сергаклик етишмаса, ёки бу жаҳонни тўғри бошқариш масъулияти юкланмаган Ташкилотнинг кимдан қўрқиши мумкинки, миллиардлаб халқларга ёрдам қилишда масъулиятни ўзига ололмагани ҳолида БМТнинг қўполроқ айтганда жаҳон халқларига бундай кўзбўямачиликларнинг нима кераги бор? Деган бўлар эдим.
Турлибеков Ёдгор.
Собиқ Ўзбекистон Инсон хуқуқлари Жамиятининг
Қашқадарё вилоят бўлими раиси, хозирда
"Бирдамлик харакати" фаоли, Мустақил журналист
|
