АҚШ ИМПЕРАТОРИ
Носир Зокир
XIX-асрда Сан-Франциско шаҳрида Нортон исмли тадбиркор, ишлари
таназзулга учраб, замонавий қилиб айтганда, банкрот бўлган экан.
Бунинг натижасида Нортон руҳий хасталикка чалиниб, телбанамо бўлиб
қолади. Бир куни у ўзини АКШ императори Нортон-I хазратлари ва
Мексика протектори деб эълон қилади. "Император” томонидан имзолаган
пуллар махаллий ресторанлар ва дўконларда қабул қилинади. У келганда
хатто одамлар бош эгишади.
Нортон-I кўплаб қарорлар ва қонунлар чиқаради ва бу хужжатлар махаллий
матуботда чоп этилади. Унинг фармонлари ичида энг машхури АҚШ
конгрессини тарқатиб юбориш ҳақидаги фармоиши бўлди. Чунки, конгресс
уни император сифатида тан олмаган эди. Нортон-I қазо қилганида,
одамлар пул йиғишиб уни дафн этишади. Дафн маросимига 10 мингдан зиёд
одам келади…
Тарихий манбалардан шу воқеани ўқиб, бугун Араб давлатларида
бирин-кетин, ҳалқ қаҳрига учраб, хокимиятдан четлатилаётган
диктаторлар ҳаёлимдан ўтишмоқда. Аксарият давлатларнинг асосий
қонунларида, ҳар бир шаҳс икки муддатдан ортиқ президент сифатида
сайланиши мумкин эмас, деб қўйилган. Шуни назарга олганда 20-30 йиллаб
ноқонуний равишда хокимиятда турган диктаторларни "Нортон-I”га
ўҳшатгинг келади. Қарорлар фармонлар чиқараверадилар, уларнинг
баъзилари бажариладилар, баъзилари бажарилмайдилар.
Юқорида айтганимиздек, Нортон ўзини "император” деб эълон қилган
бўлса-да, уни расмий равишда тан олишмаган. Ҳудди шундай диктаторларни
ҳам қонуний равишда икки муддатдан ортиқ хокимиятда қолиб, ўзини-ўзи
ноқонуний хокимият эгаси деб эълон қилишганларини ҳеч ким тан
олмаслиги керак.
Лекин афсуски, диктаторларни ноконуний ишлашларини БМТ, Европа
Иттифоки каби нуфузли ташкилотлар тан олаверадилар. Уларнинг ёлғон
ваъдаларига ишонаверадилар. Араб мамлакатларидаги бўлаётган сўнги
воқеалар эса юқорида номлари зикр этилган нуфузли ташкилотлар
диктаторларга қарши оммавий равишда кураш бошлангандай таъсурот ҳам
қолдирмокда.
Диктаторларни хокимиятдан четлатсак, уларнинг ўрнини «экстремист»лар
эгаллайди, деган қўрқув ҳам ёлғон эканли билиниб қолди. Чунки, Араб
мамлакатларида хокимиятдан кетган диктаторлар ўрнини ҳалқ хоҳлаган
гурух ва шаҳслар эгалламокда. Демак, бу ерда асосий омил ҳалқ бўлиб
қолмоқда. Илохим абадий шундай бўлсин!
| 
