Барак Обаманинг Ўзбекистонга ҳарбий ёрдам бериш режаси норозиликларга етаклаган
 Ўзбекистон ҳукумати "Хонобод"даги АҚШ базасини чиқариб юборганидан бери узилган ришталарни боғлашга Вашингтон яна эҳтиёжманд
Президент Обаманинг Ўзбекистонга ҳарбий ёрдам бериш режаси халқаро инсон ҳуқуқлари гуруҳлари ғазабига сабаб бўлмоқда.
Қатор нуфузли инсон ҳуқуқлари ташкилотлари шу ҳафта АҚШ сенатига мактуб йўллаб, Оқ Уйнинг Ўзбекистонга ҳарбий ёрдам бериш ҳақидаги сўровини рад этишга чақирганлар.
Хабарларга кўра, Президент Обама маъмурияти Афғонистондаги урушда муҳим таъминот йўлига айланаётгган Ўзбекистон билан алоқаларни яхшиламоқчи.
Ҳюман Райтс Уотч ва Халқаро Амнистия дохил 9та халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти имзо чеккан мактуб АҚШ Сенатининг хорижий амалиётлар тагқўмитаси аъзоси ва республикачиларнинг ташқи сиёсатдаги энг қудратли овозларидан бири сифатида билинган сенатор Линдсей Грэҳем номига йўлланган.
Мактуб муаллифлари "Ўзбекистон ҳукумати фуқаро жамияти фаоллари ва сиёсий мухолифларининг овозини бўғиш, фикр ва дин эркинлигини чеклаш ҳамда оммавий миқёсда болаларнинг мажбурий меҳнатини ташкиллаштиришда давом этаётган бир пайтда" америкалик солиқ тўловчиларнинг пули ҳарбий ёрдам сифатида ўзбек ҳукуматига берилишига қарши эканликларини билдиришган.
Уларга кўра, Ўзбекистоннинг "стратегик ҳамкор", деган мақоми бу мамлакатдаги инсон ҳуқуқларининг аянчли аҳволи борасидаги хавотирларни босиб кетмаслиги керак.
Улар АҚШ Конгрессини Яқин Шарқдаги сўнгги воқеалардан сабоқ чиқаришга ундаганлар. Мактуб муаллифлари Араб давлатларидаги халқ ғалаёнларига қадар ҳам, масалан, Ўзбекистонга қўшни Қирғизистонда халқнинг коррупция ва репрессиялардан норозилиги ҳукуматнинг ағдарилишига олиб келганини эслатишган.
Вашингтон 2002 -2004 йиллар орасида Ислом Каримова ҳукуматига ёрдам бериб келган. Бу кўмак Ўзбекистон АҚШ билан стратегик Ҳамкорлик Битимини имзолаши ортидан бошланган.
Хабарларга кўра, ана шу икки йил давомида Ўзбекистон АҚШдан қарийб ярим миллиард долларга яқин кўмак олган. Аммо 2004 йилда АҚШ Конгресси Ўзбекистон ҳукумати ушбу битимнинг сиёсий эркинликлар ва инсон ҳуқуқларининг аҳволини яхшилашга доир бандини бажармагани важидан мазкур ёрдамни тўхтатган эди.
Ўзбекистондаги инсонлар ҳуқуқларига оид аҳвол ҳали-ҳанўз ижобий тарафга ўзгармаган. Аммо Афғонистондаги хорижий кучлар учун зарур маҳслуотлар ўтадиган Покистондаги таъминот йўли сўнгги йиллар тез-тез исёнкорлар ҳужумларига тутилмоқда.
Шундай вазиятда Ўзбекистондан ўтувчи Термез-Ҳайратон йўли аҳамияти ортмоқда. Аллақачон Шимолий Таъминот йўли, деб аталаётган бу йўлга АҚШ тобора кўпроқ қарам бўлиб бормоқда.
Ўзбекистон Термезни Мозори Шариф билан боғловчи темир йўлнинг илк босқичини барпо этди. Бу эса мазкур йўлакнинг юк олиб ўтиш ҳажмини оширади в ашу асно унинг аҳамияти янада ортади.
Сўнгги бир ой ичида юқоридаги мактуб йўлланган сенатор Линдсей Грэҳем ҳамда Давлат Котиби ўринбосари Роберт Блэйк бошчилигидаги юқори мартабали ҳайъатлар Тошкент ва Вашингтонда Ўзбекистон ҳукумати вакиллари билан учрашиб, сиёсий музокаралар ўтказишгани буни яна бир марта таъкидлайди.
Сайфуллох..: АҚШни дунёдаги қолган обрўйини, "исроил"ни қўллаб қувватлаши ва Каримовни режимини қўллашга мажбур бўлаётгани батамом тўкиб тугатадиган кўринади.
АҚШ "исроил" масаласи бўйича икки ёқлама ўйин қилимоқда. У минтақада "исроил"ни куни битганлигидан унумли фойдаланиш мақсадида, Туркияни бош министри Эрдагонни шу масала, яъни Фаластин мустақиллигини амалга оширишда асосий сабабчи қилиб кўрсатиш орқали, уни Яқин Шарқ минтақасида, етакчи роль ўйновчи ҳарбий машинага айлантириб олмоқчи.
Каримовничи, аслида уни хозирда ҳеч кимга кераги йўқ. Аксинча у Ўзбекистондаги АҚШни манфаатларини амалга оширишида жуда катта тўғаноқ бўлиб турибди. Лекин АҚШ Афғонистон масаласи бўйича шунчалик ботқоққа ботганки, бутун дунёни юзига оёқ қўйишга ҳам тайёр кўринади.
Ёдингизда бўлса, у Афғонистонга уруш очаётганида ҳам худди шундай, дунёни юзига оёқ қўйган эди.
Лекин унда бутун дунёни ўз измига бўйн сундирган бўлса, эндиликда қўтир эшшакка етакланаётган туя сингари, пасткашларча бўйин эгиб, хатто Ўзбекистонга умид кўзи билан жолдирамоқда.
Дунёга эътибор бериб, яхшилаб тафаккур қилинса, ҳар томонлама АЛЛОХни нусрати билан, куфр оламини жуда тез суратда қулаб бораётганига гувох бўламиз.
Лекин энди илгаригидан ҳам эхтиётроқ бўлмасак, куфр олами бутун хийлаю найрангларини ишга солиб, бор кучи билан ораларимизда ҳар хил фитналар уюштиришга қаттиқ уринади. Бунга мисол Эрдагонни Ливиядаги нутқида, давлатни шунча ифлосгарчиликлардан кейин ҳам, демократия билан исломни уйғунлигига чақирувини келтириш мумкин.
Туркистон.
|
