Физика генийлари номи аниқланди
 Физика бўйича 2009 йилги Нобел мукофоти совриндорлари.
06.10.2009
6
октябр куни Швециядаги Каролинска институти қошидаги Нобел қўмитаси
физика бўйича 2009 йилги Нобел мукофоти соҳиблари номини эълон қилди.
1901 йили швециялик ихтирочи
Алфред Нобел томонидан таъсис этилган инсониятга энг кўп фойда
келтирган ихтироларни тақдирловчи бу мукофотнинг физиклар учун
ажратилган бўлагини учта Америка олими бўлишадиган бўлди.
Бир
миллион тўрт юз минг долларлик мукофот бу йил асли хитойлик Чарлз Као¸
асли канадалик Виллиард Бойл ва америкалик Жорж Смит учаласига насиб
этди.
Америкада фаолият олиб бораëтган учала олим ҳам оптик
толалар орқали ëруғликни ўтказиш ва яримўтказгичлар соҳасидаги
ихтиролари учун дунëнинг энг олий илмий мукофотига лойиқ топилдилар.
Мукофотнинг
тенг ярмини оладиган Чарлз Као ихтироси оптик толалар орқали дигитал
ахборотни узоқ масофага зудлик билан етказишга йўл очган бўлса¸ Бойл ва
Смит кашф қилган ускуна бугун оммабоп бўлиб кетган дигитал фотоаппарат
яратилишига замин ҳозирлаган.
Нобел қўмитасининг бу хусусдаги
баëнотида айтилишича¸ учала олимнинг йиллар давомида олиб борган илмий
изланишлари тармоқлашиб бораëтган жамият яратилишига асос ўлароқ хизмат
қилган.
"Бу олимлар кундалик ҳаëтда қўлланиладиган амалий
ихтиролар яратиш баробарида илмий кашфиëтлар уфқини кенгайтиришнинг
янги воситаларини ҳам ишлаб чиқдилар"¸ дейилади Нобел қўмитаси
баëнотида.
Бу ихтиролардан бири¸ оптик толалик кабеллар бўлиб¸
улар рақамли ахборотни ëруғлик тезлигида кўзланган манзилга етказиш
имконини беради. Айни шу ихтиро¸ дунë бўйлаб мобил телефонлари ва юқори
тезликдаги интернет ривожланишига асос яратди.
Швеция Қироллик
фанлар академияси қошидаги физика бўйича Нобел мукофоти қўмитаси раиси
Жозеф Нордгрин мукофот янги соҳиблари номини эълон қилар экан¸ айниқса
Чарлз Као ишига юксак баҳо берди.
- Айни ҳозирда¸ дунëдаги бир
миллиард километрдан ҳам кўпроққа чўзиладиган оптик толалар лаҳза ичида
бизни бир-биримиз билан боғлаб бермоқда. Бунинг бари эса¸ айнан Каонинг
меҳнати туфайлидир. Унинг кашфиëти бугунги оптик коммуникация жараëни
учун илҳом манбаи бўлди ва унинг ривожини бошлаб берди¸ деди физика
бўйича Нобел қўмитаси раиси.
Мукофотнинг қолган ярмини ўзаро
бўлишадиган Бойл ва Смит яратган дигитал сенсорнинг суратга олиш
технологиясида ўзига хос инқилоб ясагани алоҳида қайд этилди.
-
Бугун уларнинг мукофотга лойиқ топилган ихтиролари таъсири кундалик
ҳаëтда ҳаммага кундек равшан – бугун бир-биримиз билан қанчалик
боғланганимиз¸ бугун ўзаро коммуникациянинг қандай ишлаëтгани¸ суратга
олишнинг қандай амалга ошаëтгани¸ маълумотни қанчалик осонлик билан
бир-биримизга етказаëтганимиз¸ ана шу ихтиролар маҳсулидир. Бу нарса 20
йил бурун бу қадар очиқ намоëн бўлмаган эди¸ деди физика бўйича Нобел
мукофоти қўмитаси раиси Жозеф Нордгрин.
Йиллик Нобел мукофоти совриндорларини эълон қилиш мавсумини тиббиëтчилар бошлаб берса¸ иккинчилик физикларга тегишли.
7
октябр куни кимë бўйича¸ 8 октябр куни адабиëт¸ 9 октябр куни эса
тинчлик бўйича Нобел мукофотига лойиқ топилганлар номи эълон қилинади.
Иқтисод соҳасидаги мукофотнинг эълон қилиниши эса¸ 12 октябр душанба кунга белгиланган.
| 
