Адабиëт бўйича Нобел немис ëзувчисига тегди
08.10.2009
Нобел
ҳафталигининг навбатдаги қаҳрамони адабиëт бўйича бу нуфузли
мукофотнинг янги соҳиби¸ асли руминиялик немис ижодкори Ҳерта Мюллер
бўлди.
8 октябр куни Швеция
академиясининг доимий котиби Питер Энгланд халқаро майдонда¸ хусусан
ижодкор зиëлилар томонидан катта қизиқиш билан кутилган баëнотни эълон
қилди.
-
2009 йилги адабиëт бўйича Нобел мукофоти қуйма шеърият ва самимий наср
орқали мазлумлар манзарасини чизиб берган немис ëзувчиси Ҳерта Мюллерга
тақдим этилди¸ дея эълон қилди жаноб Энгланд.
1987 йили ўшанда
ҳамон Чаушеску мустабидлиги остида эзилиб ëтган Руминиядан Германияга
қочиб ўтган 56 яшар Мюллер¸ ўзининг "Niederungen" деб номланган илк
асари билан 1982 йили ижод майдонига кирган эди. Коммунистлар цензураси
чўлтоқ қилган бу асар 1984 йили Германияда асл ҳолича нашр қилинган ва
Руминиядаги немис тилли кичик қишлоқ ҳаëти акс этган бу қисса дарҳол
қўлма-қўл бўлиб кетган эди.
Чаушеску махфий хизмати билан
ҳамкорлик қилишга рози бўлмаганидан сўнг мунтазам таъқиб ва тазйиққа
учраган Мюллер¸ ўз асарларида ҳам айнан мустабидлик машинаси
ғилдираклари остида мажақланган тақдирларни тасвирлади.
Швециядаги Нобел қўмитаси ҳайъатини ҳам Мюллер ижодининг айнан ана шу жиҳати ўзига ром этган кўринади.
-
Мюллер асарлари бир томондан¸ жуда¸ жуда ўзига хос¸ ўзига мос тил¸
иккинчи томондан мустабидлик остида ўсиб¸ улғайганлар¸ хусусан мустабид
тузумда миллий озчилик ўлароқ яшаганлар¸ айни пайтда ўз оиласида бегона
бўлиб ўсган одам ҳикояси омухтасидир. Ҳерта Мюллернинг айтишга
арзигулик жуда¸ жуда кучли ҳикоялари бор¸ дея унинг ижодига баҳо берди
Нобел қўмитаси вакили Питер Энгланд.
Бир миллион 400 минг
долларлик мукофотнинг Ҳерта Мюллер ва бошқа совриндорларга 10 декабр
куни Швеция пойтахти Стокҳолмда топширилиши кутилмоқда.
Адабиëт
бўйича Нобел мукофоти 1901 йили швециялик ихтирочи Алфред Нобел ўз
номида мукофот таъсис қилганидан бери жаҳон адабиëтига катта ҳисса
қўшган ëзувчи-шоирларга бериб келинмоқда.
108 йиллик тарихида
адабиëт бўйича бу мукофот 7 маротаба ҳеч кимга берилмаган ва унга
ажратилган маблағ махсус жамғармаларга берилган.
Адабиëт бўйича
Нобел мукофотига тавсия этилган ижодкорлар орасида дунëнинг ном
қозонган мустабидлари - Иосиф Сталин¸ Бенито Муссолини ва Адолф
Ҳитлерлар ҳам бор.
| 
