Озодлик хабари
"Ëмонроқни яхшилаш учун ëмон билан мулоқот"
 Жаноб Кролнинг Тошкентда журналистлар билан ҳам учрашгани айтилмоқда.
20.11.2009
Фаррух Юсуфий
АҚШ
мулозимларининг Афғонистонда барқарорлик ўрнатиш илинжида Ўзбекистон
ҳукумати билан мулоқот олиб бораëтганини шарҳлаëтган мустақил
таҳлилчилар¸ бу ҳамкорликка ана шундай баҳо беришмоқда.
Обама маъмурияти расмийларининг Тошкентга сафари яна одат тусига
кирмоқда ва 18-20 ноябр кунлари Ўзбекистон пойтахтида Давлат
департаментининг яна бир мулозими Жорж Крол сўзлашувлар ўтказди.
"АҚШ
Давлат котибининг Жанубий ва Марказий Осиё масалалари бўйича ёрдамчиси
ўринбосари Жорж Кролнинг Ўзбекистонга ташрифи октябр ойида Давлат
котиби ёрдамчиси Роберт Блэйк Тошкентда ўтказган конструктив
музокараларнинг давомидир. У Ўзбекистон ҳукумати мулозимлари ҳамда
ноҳукумат ташкилотлари вакиллари билан учрашади. Улар давлатларимиз
ўртасида босқичма-босқич мулоқот жараёнини бошлашга оид масалаларни
муҳокама қиладилар.”
АҚШ элчихонасининг матбуот бўйича масъули
Молли Стивенсен, Крол жанобларининг ким билан учрашгани ва
"босқичма-босқич мулоқот жараёни”га оид масалалар айнан нимадан
иборатлигини аниқлаштирмади.
"Бу давлатларимиз ўртасидаги
ўзаро кун тартибидаги масалаларга оид босқичма-босқич мулоқот бўлади ва
томонларни қизиқтирган барча масалаларни ўз ичига олади”¸ деган АҚШ
элчихонаси расмийсига кўра, юқори мартабали меҳмоннинг Ўзбекистон
президенти Ислом Каримов билан учрашуви кун тартибида йўқ.
АҚШ
Давлат котиби ёрдамчиси ўринбосари Жорж Кролнинг Тошкентга сафари 18
ноябр куни АҚШ Конгрессида Марказий Осиёга оид муҳокамалар бошлангани
билан айни пайтга тўғри келди.
Таҳлилчилар фикрича, АҚШнинг
Марказий Осиё сиёсати, айниқса унинг Ўзбекистонга оид қисми биринчи
навбатда Афғонистонда хавфсизлик ва барқарорлик ўрнатиш мақсадларини
кўзлайди.
Лондондаги Халқаро муносабатлар қироллик
институтининг Марказий Осиё бўйича таҳлилчиси Юрий Фёдоров
Афғонистондаги вазият кундан-кунга беқарорлашиб бораётган шароитда,
Қўшма Штатлар учун нафақат Ўзбекистон¸ балки бутун минтақа мамлакатлари
билан муносабатларда инсон ҳуқуқлари ёки сиёсий ислоҳотлар масаласини
иккинчи планга кўчиришдан бошқа чора қолмади, дейди.
- Менимча,
бугун Қўшма Штатлар учун Афғонистон муаммосининг ҳал этилиши¸ нафақат
Ўзбекистон, балки бутун Марказий Осиёда инсон ҳуқуқларининг ҳурмат
қилиниши масаласидан кўра анча муҳимроқ экани кундек равшан бўлиб
қолди. Бошқа томондан агар, масалан, Андижондаги каби бирор воқеа яна
қайтарилгудек бўлса, балки Америка ва Европа Ўзбекистонга нисбатан
ёндашувини қайта кўриб чиқар, лекин ҳозирча бундай воқеа рўй бергани
йўқ, демак муаммо ҳам йўқ, дейди Юрий Фёдоров.
Айни пайтда, АҚШ
Конгрессида 18 ноябр куни бошланган муҳокамаларда чиқиш қилган АҚШ
Давлат котибининг ёрдамчиси Роберт Блэйк Марказий Осиё мамлакатлари
билан ўрнатилажак мулоқот кун тартибида хавфсизлик масалаларидан
ташқари сиёсий ислоҳотлар, қонун устуворлиги, инсон ҳуқуқлари каби
масалалар ҳам борлигини таъкидлади.
Лондондаги Уруш ва
тинчликни ёритиш институтининг Марказий Осиё бўйича таҳлилчиси Жон
МакЛеод Қўшма Штатлар Афғонистонда демократик давлат барпо қилишни
ўзининг узоқ муддатли мақсади, деб эълон қилган бўлса-да, на
Афғонистон, на Марказий Осиёда демократияни ўрната олиш амри маҳол
эканини яхши билади, дейди. Шу сабабдан, деб давом этади таҳлилчи
МакЛеод, бугун Афғонистонда толибонга қарши урушда ташаббусни ўз
томонига оғдириш мақсадида Марказий Осиёдаги сиёсий ислоҳотларни четга
суриб туриш Америка учун мақсадга мувофиқдир.
- АҚШ ҳозир ўта
мушкул вазиятда қолган. Марказий Осиё билан Афғонистондаги вазият
ўртасида бир фарқ бор: биринчисида вазият ёмон, иккинчисида жуда ҳам
ёмон. Америкаликлар Афғонистонда демократия ўрнатишга уринаётгани йўқ,
улар у ерда ҳеч бўлмаганда нисбатан барқарор давлат ўрната олишга имкон
берадиган даражада вазиятни ўнглашга ҳаракат қилаяпти. Буни амалга
оширишнинг ўзи ҳам осон битадиган иш эмас. Бундан ташқари, Қўшма
Штатлар Афғонистон у ёқда турсин, Марказий Осиё мамлакатларида ҳам
демократия ўрнатиш мақсадига ҳам эриша олиш амри маҳол эканини тушуниб
бораётган кўринади, дейди таҳлилчи.
АҚШнинг Марказий Осиёга
оид стратегиясини, Европа иттифоқи стратегияси билан қиёслар экан
МакЛеод¸ уни Марказий Осиёда демократия учун курашдаги мағлубият
сифатида баҳолайди.
- Мулоқот ўрнатамиз қабилидаги гаплар
аслида, бошиданоқ нореал бўлган Марказий Осиёни демократиялаштириш
мақсади учун курашдаги мағлубиятнинг тан олинишини англатади, дейди
Лондондаги Уруш ва тинчликни ёритиш институтининг Марказий Осиё бўйича
таҳлилчиси Жон МакЛеод
|
