Суббота, 24-04-27, 17:27

Яхши сўз ва кечириш, ортидан озор келадиган садақадан кўра яхшироқдир.

ҲИМОЯЧИ

ХАЛҚАРО ҲУҚУҚ ҲИМОЯЧИЛАРИ ЖАМИЯТИ
O'ZBEKCHA  РУССКИЙ   ENGLISH   SVENSKA    AF SOMALI    العربيه
МАНЗИЛИМИЗ Бош саҳифа Рўйхатдан ўтиш КИРИШ
САЛОМНОМА, Гость · RSS
Б Ў Л И М Л А Р
ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ [284]
ҲУҚУҚ ҲИМОЯЧИЛАРИ ХАЁТИДАН ЛАВХАЛАР [72]
ҲУҚУҚ ХИМОЯЧИЛАРИ ЁЗИШМОҚДА [211]
ИСЛОМ ВА МУСУЛМОНЛАР [183]
ШЕРИЯТ ГУЛШАНИ [85]
СОBРИНДОРЛАР [11]
ЭЪЛОНЛАР [16]
ОЧИҚ ХАТЛАР [24]
БАЁНОТЛАР [21]
МАХБУСЛАР ХАЁТИДАН [51]
МУХОЖИРЛАР ХАЁТИДАН [127]
АДАБИЁТ ВА САНЪАТ [18]
СИЁСАТ [73]
ТАРИХ [15]
ВИДЕОЛАВХАЛАР [27]
ҲИКМАТЛАР ХАЗИНАСИ [2]
ЖУРНАЛИСТЛАР ХАЁТИДАН [49]
АМАЛДОРЛАР ХАЁТИДАН [31]
МУРОЖААТНОМАЛАР [29]
НОРОЗИЛИК НАМОИШЛАРИ [37]
БОЛАЛАР МЕХНАТИ [10]
ХАЛОКАТЛАР [12]
ЙИҒИЛИШЛАР [12]
ТАРИХИЙ ШАХСЛАР [11]
С П О Р Т [13]
ТАБОБАТ ХАЗИНАСИДАН [25]
РАДДИЯЛАР [6]
ТАЗИЯНОМАЛАР [9]
Д У Н Ё Х А Б А Р Л А Р И [139]
Қ И Й Н О Қ Л А Р [25]
АДВОКАТЛАР ХАЁТИДАН [6]
БАХС-МУНОЗАРА-МУХОКАМА [78]
ҒАЙРИДИНЛАР ХАЁТИДАН [0]
ЭШИТТИРИШЛАР [31]
ДИНИЙ МАРУЗАЛАР [15]
СУД, ПРОК, МИЛИЦИЯ [18]
ФАХШ ИШЛАР [16]
ЭКСПЕРТЛАР ХУЛОСАСИ [1]
Қ И Р Ғ И З И С Т О Н [177]
Б Б С Мехмонлари [22]
Қ О З О Ғ И С Т О Н [5]
МАЖБУРИЙ МЕХНАТ [2]
Т О Ж И К И С Т О Н [20]
Р О С С И Я [22]
ЖАЗОГА ХУКМ ҚИЛИНГАН [9]
Ў З Б Е К И С Т О Н [74]
Ш В Е Ц И Я [0]
МУХИДДИН ҚЎҚОНДИЙ ШАХСИЙ САХИФАСИ [4]





АЛЛОҲНИНГ  ГЎЗАЛ  ИСМЛАРИ

ШАЙХ МУХАММАД СОДИҚ МУХАММАД ЮСУФ ХАЗРАТЛАРИНИНГ МАРУЗАЛАРИ

Х А Л Қ И М

Б Е Н А М О З

КАРИМОВНИНГ ХАБАРИ ЙЎҚ

ЎЗБЕКИСТОН БОЛАЛАРИ

ЖАННАТДАГИ КУНДОШИМ

Pepsi ва Coca-Cola ХАРОММИ ?

Би-би-си мехмони Швециялик муҳожир

Е-322 МОДДАСИ

"МХХ билан келишув амалга ошмади"

Фан ҳижобнинг фойдали эканлигини тасдиқлади

"Гуноҳим рўмол ўраганимми?”

Эр - хотин кишининг ярим пири..?

Погон таққан
қиз ўғрилари

ТАШАККУРНОМА

Террорчилик - Ғарб маҳсули

Гегемонлик васвасаси

Ўзбекистонга   қайтган
аëл  қамоққа  олинди


Каримов ғарбни ўйинчоқ қилмоқда

Имомлардан маломатларни кўтариш

АҚШ элчиси Каримовни қизлари хақида айтганлари


 
Главная » 2010 » Январь » 8 » Ширинмиянинг фойда ва зарарлари
15:30
Ширинмиянинг фойда ва зарарлари

Ширинмиянинг фойда ва зарарлари

Абдуқодир Саттаров,
руҳшунос олим, халқ табиби.

Арабча номидан сурасанг нишон,
Уни «сус» дейдилар, сўзимга ишон.
«Асл ус-сус», деганда томирин англа,
«Томсум» ҳам тиб ичра машҳуру аён.

Арабчада «сус», русчада «солодка» деб, кўп ерларда уни чучукмия ҳам деб аташади. Маҳаллий халқларнинг кўпчилиги уни қизилмия дейишади.

ТУЗИЛИШИ

Чучукмия (кизилмия, ширинмия)-дуккакдошлар оиласига мансуб булиб, куп йиллик усимликдир. Пояси тик усувчи, буйи 50-200 см, шохланган ёки шохланмаган булиб, туклар билан копланган.
Усимликнинг илдиз системаси тараккий этган булиб, 5-6 м чукурликкача боради. Гуллари икки жинсли, сарик, майда барг култигидан усиб чиккан булиб, ярим соябон гул тупламини ташкил килади. Меваси 3-7 уруги, пишганда очилмайдиган дуккак. Уруги каттик, майда, силлик, мошранг. Апрелнинг охиридан июнгача гуллайди, меваси август-сентяб-пишади.

ТАРКАЛИШИ

Чучукмия асосан Европа, Осиёда таркалган. Бизнинг мамлакатимизда, Кавказда, Урта Осиёда табиий холда учратиш мумкин. Чучукмия тулкамизнингАму- дарё ва Сирдарё тукайларида катта майдонларни эгаллаган. Шунингдек, дарё ёкаларида, арик ва зовур буйларида, шур ва кумли ерларда, тог ёнбагирларида, гохо экинзор орасида хам учрайди.

ТАРКИБИ

Ширинмия таркибида глицирризин деб номланувчи тритерпен бирикмадан ташкари 27 та хар хил флавоноидлар (ликвиритин, ликвиритозид, ликвиритиненин ва бошкалар), глюкоза, канд, крахмал, систостерин, диоксистигмастерон, бироз эфир мойлари, аскорбин кислотаси, аспарагин ва бошка моддалар бор. Шуни айтиш керакки, глицирризиннинг мазаси ёкимли, у кандга нисбатан 40 маротаба шириндир.

ИБН СИНО АМАЛИЁТИДА

Абу Али ибн Сино ширинмия илдизи воситасида буйрак, ковук, меъда, упка касалликларини даволаган. Бундан ташкари совук мижозли куланжни даволашга тухталиб, шундай деганлар: «Агар 14 грамм пустсиз ширинмияни айрон суви билан ичилса, куланжга шифо булади, агар узини ейилса хам шундай таъсир килади»

ХАЛК ТАБОБАТИДА

Халк табобатида ширинмия ва унинг илдизидан тайёрланган шарбат ва порошоклар терлатувчи, енгил сурги, нафас йули шамоллаши билан боглик 6улган касалликларда, балгам кучирувчи, нафас кисишида ёрдам берунчи воситалар сифатида ишлатилади. Унинг илдизидан тайёрланган кайнатма-сийдик хайдовчи, меъда хамда ун икки бармокли ичак жарохатини даволаш хусусиятига эга. Илдизининг кайнатмаси гушт ва кузикорин билан захарланганда ичилади.

ИЛМИЙ ИЗЛАНИШЛАР

Шифокорларнинг фикрича ширинмия организмни ёшартириш хусусиятига эгадир. Илмий изланишлар шуни курсатадики, ширинмия таркибидаги глицирризин кислотаси узининг тузилиши буйича инсон буйрак усти безлари етиштирадиган гормон-картизонга ухшашлигини курсатади.
Клиник текширувларда шу нарса аён булдики, глицирризин картизон сингари касалликларда сув-туз мутаносиблигини меъёрлаштиради. Бу эса албатта, шамоллашдан муофаза килади, аллергияни (куз касалликларида, кичима, эшакеми, кутирни) даволайди.
Мазкур гиёх бронхиал астма, меъда яраси касалликларини даволашда ижобий таъсир курсатади. Илдизининг шарбати тинчлантирувчи хамда орик колдирунчи хусуиятга эга. Ширинмия препаратлари «формолинли артрит»ни авж олишига йул куймайди.

МАРКАЗ АЪЗОЛАРИ

«Малхам» халк табобат маркази аъзолари узларининг 18 йиллик тажрибаларига асосан юкори нафас йулларини, ошкозон-ичак хасталикларини, сийдик йули хасталиклари ва фарзандсизлик касалликларини шу гиёх ила даволаб келмокда. Албатта, бу гиёхга кушимча гиёхлар хам кушиб ишлатилади. Агарда шу гиёхга эхтиёж сезсангиз, марказга мурожаат килишингиз мумкин.Мурожат учун телефон ракамларимиз-+998-74-998-5-998

ИЛМИЙ ТИББИЁТДА

Илмий тиббиёт амалиётида чучукмия (ширинмия) илдизи асосида тайёрланадиган куюк ва курук экстрактлар, илдиз порошоги, шарбати, дамламалар, шамоллаш билан болик булган касалликларда, балгам кучирувчи, енгил сурги, ураб олувчи тери касалликларини даволовчи дори сифатида фойдаланилади. Ширинмиядан олинадиган кукрак элексири (грудной элексир) балгам кучирувчи восита сифатида тавсия килинади.

ТЕРИ ХАСТАЛИКЛАРИ

Ширинмиянинг пустсиз томирини куритиб, майин эзиб сурмага ухшатиб кузга тортилса, куздаги холни даф этади. Кишига кувват багишлаб, унинг саригини йук килади. Ширинмияни яхшилаб туйиб, асал ёки асалари муми билан аралаштириб богланса, тирнок остига чиккан милкакка даво булади. Агар туйилганидан сувда хамир кориб бошнинг ва иякнинг туксиз жойларига богланса, уша жойларда соч усиб чикади. Унинг янги узилган, хул баргини майдалаб чопиб богланса, култик остидаги ва оёк бармоклари орасидаги бадбуй хидларни бартараф этади.

САНОАТ МИКЁСИДА

Ширинмиядан саноат корхоналарида кимматбахо буёклар олишда фойдаланилади. Ширинмия усимлиги чорва моллари учун туйимли озука хисобланади. Унинг таркибида оксил, клетчатка, провитамин А ва бошка фойдали моддалар бор озик-овкат саноатида турли хил шарбатлар, ликёрлар ширинликлар тайёрланади.

УЙ ШАРОИТИДА

Уй шароитида ширинмиядан дори-дармон тайёрлаш учун 16 грамм майдаланган илдизи олиниб, 1стакан сувга солинади ва 10 дакика давомида кайнатилади. 1 соатдан сунг сузилади. Кунига 1 ош кошикдан 4-5 махал истеъмол килинади. Мазкур кайнатма юкорида курсатиб утилган хасталикларга даво булиш учун ичилади. Ёки 40 г чучукмиянинг илдиз кукуни 80г турп 300 г асал билан аралаштириб халим холига келтирилади ва 2 хафта давомида истеъмол килинади. Бу кишига куч-кувват багишлайдиган омиллардан биридир.

ЗАРАРЛАРИ

Ширинмия препаратлари юрак фаолияти яхши булмаганида, гипертонияда хамда хомиладорликда тавсия этилмайди. Бундан ташкари ширинмия томирини истеъмол килганда, буйрак ва талокка зарари бор. Талокка етказган зарарини ислохига, агар талокка захо етказилса, кизилгул истеъмол килинса, зарариникайтаради

МИКДОРИ

Ширинмиянинг бир марталик пустсиз томиридан1 марта ейиш микдори 17,5 гр. А ва шу пустсизтомирини сувда кайнатиб, кейин сузиб, бироз тиндириб, куюклашгунча яна кайнатиб олинса ширинмия шарбати хосил булади. Унинг мижози иккинчи даражада ва курук булиб, унинг шифобахшлик хусусияти: агар уни ичга истеъмол килинса, ичкетар ва уларнинг куювчанлигини бартараф килади.

ФАНЛАР АКАДЕМИЯСИ

Узбекистон фанлар академияси Ботаника институтининг тадбиркор олимлари ширинмия турлари биологиясини урганиш, унинг серхосил, курюкчиликка ва тупрок шурига чидамли навларини яратиш устида хозирда ширинмия жахон бозорида кадрланадиган хом ашё хисобланиб, уни етказиб берадиган асосий хужаликлар Урта Осиё республикалари ва Козогистондир. Мамлакатда биринчи Амударёнинг кайир ерларида шифобахш ширинмия етищтиришга мослашган ва ихтисослаштирилган хужалик ташкил этилган. Бу хужалик улкан агросаноат комплекси булиб глицирризин киёмини тайёрлаб беради.

Коракалплгистон ва Сурхондарё вилсятида, Козогистоннинг Кизил Урда вилоятларида ширинмия чикариш корхсналари мавжуд.

Унина ширинидан килинар дармон,
Куввати то ун йил туради хомон.
Курук-иссик булар мижози уни,
Куюлган хилтларни пиширар хар он.

МЕЪДА ЯЛЛИГИ

Меъда ичра сезилган замон,
Ивитса сувидан ичсанг бегумон.
Яллиги йуколар, ташналик сунар,
Нафас йули, томок булади омон.

АСАБ ВА ЕЛ

Асаб учун кучу кувват бахш этар,
Ичда ел тупланса, шаксиз таркатар.
Сийдикни хайдайди, хайз очади,
Харсиллаш иллати охпста кетар.

НАФАС СИКИШИ

Нафас сикишига кумаги бордир,
упка иллатига фойдаси бордир,
Жигару ковука манфаати бор,
Куйиб чакса сийдик, нафи бисёрдир.

КУЗ ОКИ ВА НУРИ

Ширинмия кузга суртилган замон,
Куэларда ок булса булади пинхон.
Яна куз нурини бакувват килар,
Куздаги сарик хам колмайди омон.

ШИРИНМИЯ ШАРБАТИ

Пустини ажрат, томирини эз,
Сувга сол, кайнатгин, соф кил уша кез,
Куюлсин, мисоли шиннига ухшаб,
Буни «руб6» дейдилар, ялайвергин тез.

ШАРБАТИНИНГ ХИСЛАТИ

Курук-иссик улар шарбат мижози,
Куч ила кувватда созу мумтози.
Сурги дориларнинг зарари кесар,
Ёмон дориларнинг тугар «парбози».

Фойдаланилган адабиётлар:

А.Н.Саттаров, Т.Р.Абдурахманов: "Дардинга шифоман”.
Х.Зохидий: "Шифо хазинаси”.
А.А ибн Сино: "Тиб қонунлари”.
М.Хасаний: "Садолардан чиккан даволар”.

Bu maqola 1294 marotaba 408 ziyoratchi tarafidan o`qilgan

Категория: ТАБОБАТ ХАЗИНАСИДАН | Просмотров: 4204 | Добавил: himoyachi | Рейтинг: 3.0/1
Всего комментариев: 0
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]
Copyright MyCorp © 2024
ҚИДИРИШ

Бесплатный хостинг uCoz