"Хьюман Райтс Вотч" ташкилотининг айтишича, ўзбек ҳукуматининг инсон ҳуқуқлари бўйича кўрсаткичлари даҳшатли даражада қолмоқда.

Оврўпо Иттифоқи эса, Ўзбекистонда инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ вазият яхшиланганини айтиб, 2008 йилнинг октябр ойида Ўзбекистонга жорий этган жазо чораларини олиб ташлаганди.

Халқаро ташкилотга кўра, ўзбек ҳукумати ушбу қарор ортидан ҳам фуқаровий фаоллар, мухолифат аъзолари ва мустақил журналистларга қарши таъқибларини сусайтирмаган.

Қийноқлар яна бир масала

Жавобгарлар жазосиз қолаёган бир муҳитда қийноқлар ва номақбул муносабатлар тийиқсиз ва кунда-шунда учраб турадиган ҳолатга айланган. 2008 йилнинг бошида қабул қилинган махсус қонун ҳам Ўзбекистондаги маҳбусларни қийноқлардан ҳимоя қила олмаган, дейди HRW.

Ўзбекистон Адлия тизимида қийноқ ва маҳбусларга нисбатан номақбул муносабатлар изчил тус олганини урғуларкан, HRW ўз ҳисоботида бунга оид қатор мисолларни ҳам келтиради.

Ҳисоботда, жумладан, 2009 йилнинг июн ойи ўрталарида диссидент шоир Юсуф Жуманинг "Жаслиқ" қамоқхонасида саккиз кун алоҳида камерада сақлангани айтилади.

Халқаро ташкилотнинг шоир яқинларига таяниб билдиришича, шу вақт оралиғида қамоқхона назоратчилари қайноқ электр чойнак ёрдамида Юсуф Жуманинг елкаларини куйдиришган, камида икки кун овқат ва ичимлик суви беришмаган, ҳатто ҳожатга чиққани ҳам қўйишмаган.

Бошқа зўравонликлар ҳам бор

Халқаро ташкилотнинг "Зўравонлар инсон ҳақлари фаолларини нишонга олишмоқда," деб номланган янги ҳисоботида айтилишича, Ўзбекистонда эркин диндорларга қарши таъқиблар ҳануз давом этмоқда, сўз ва фикр эркинлиги ниҳоятда чекланган, болаларнинг қишлоқ хўжалиги юмушларига мажбуран жалб этиш ҳоллари ҳануз тўхтамаган.

Ўзбекистон ҳукумати эса, юзлаб тинч фуқаролар қурбон бўлгани айтилган 2005 йилги Андижон воқеалари юзасидан мустақил тергов ўтказиш талабларини ҳануз рад этиб келмоқда.

Халқаро ташкилотнинг айтишича, ўзбек ҳукумати сиёсий бошпана олиш илинжидаги фуқароларини мажбуран ортга қайтариш учун қирғизистонлик масъуллар билан иш олиб боришда давом этмоқда.

Ҳамкорлик йўқ

Ҳисоботга кўра, ўзбек ҳукумати БМТ дохил халқаро ташкилотлар билан ҳамкорлик қилмасликда давом этаётир. Билдирилишича, Қийноқлар ва Инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари бўйича ҳисоботчилар дохил, саккиз махсус маърузачининг Ўзбекистонга киришларига изн берилмаган.

Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари масаласида Оврўпо Иттифоқининг мавқеи заифлигича қолмоқда. Ўз манфаатлари ҳақида қайғуриб, АҚШ маъмурияти ҳам бу борадаги фаоллигини сусайтирган, дейди HRW.