ИСЛОМ ДАВЛАТИДА СОҒЛИК ТИЗИМИ (2) - 15 Февраля 2012

Агар ҳозирги цвилизация ривожланган ва тиббиёт илмлари тараққий этган давридаги капитализм соғлик
тизими фасоди билан саноат революциясидан аввал, ўтган
асрдаги Ислом соғлик тизимини солиштирсак Ислом ақлий ақидаси билан ва тенгсиз шариати билан бахт саодатни ва
руҳий соғломликни кафолатлаганини кўрамиз.

Соғликни сақлаш соҳасида Халифалар соғлик тизимига алоқадор бир неча ҳукмларни татбиқ қилишганки, олам техника ривожланиши ва тиббиёт
илмлари тараққий этиши туфайли эришган ютуқларига қарамай унақасини ҳали кўрган
эмас. Ҳатто ғарбликларнинг ўзлари ҳам бунга холис гувоҳлик беришган. Нобел мукофотига
сазовор бўлган олимлардан бири Моссио Гомар олти аср аввал бино
қилинган шифохоналардан бирини сифатлаб шундай дейди: «шифохонага барча
беморлар, бойлари-ю фақирлари ажратилмаган ҳолда киритилган. Унга турли тарафлардан табиблар жалб қилинган ва уларга мукофотлар берилган. Унинг дори-дармонлар билан
таoминланган аптекалари бўлган. Ҳар бир
беморнинг нафақаси бир динор бўлиб,
икки киши унинг хизматида бўлган. Руҳий касалликка дучор бўлганлар алоҳида хоналарда ётқизилган. У ерда тасирли мусиқа оҳангларини тинглаш билан қулоқларига ором берилган ва моҳир ҳикоячилар томонидан айтилган ҳикояларни тинглаш билан
тасаллий берилган. Соғлиги тикланиб шифо топа бошлаган
беморлар бошқа беморлардан ажратилган. Шифохонадан чиқаётган ҳар бир беморга, чиқиши
билан қийин ишларни қилишга мажбур бўлиб қолмаслиги учун беш тилло берилган».

Француз шарқшуноси Барис Довен айни шу шифохонани сифатлаб шундай
дейди: «касалларнинг хоналари буғ орқали
иситилган ва хонанинг бир томонидан иккинчи томонигача чўзилган катта елпиғич билан совутилган. Хона ерлари
ҳино дарахтлари шохлари, анор дарахтлари билан ва хушбўй дарахтлар новдалари билан ўралган бўлган”. (Шарқшуноснинг сўзи тугади). Аммо бугунги
кунда капитализм иқтисодий жиҳатдан, аввалроқ эса фикрий ва ахлоқий жиҳатдан
жар ёқасига келиб қолгандан кейин инша Аллоҳ биз яқин кунларда тикланажак, умум башарият учун яхшилик бўлган Пайғамбарлик минҳожи
асосидаги иккинчи Халифаликка кўз тикиб турибмиз. Шунинг учун ҳукмлари Ислом ақидасидан балқиб чиққан, фикрлари Ислом асоси устига қурилган, Пайғамбарлик минҳожи асосидаги Исломий давлат соғлик
тизимининг асослари, мақсадлари ва баoзи тарафларини
тилга олиб ўтишимиз лозимдир. Росулуллоҳ Aнинг «раµм ³илувчиларга Раµмон раµм ³илади», деган
сўзидан намуна олган ҳолда, давлатдаги халқлар ишига ҳомийлик қилиш ва уларга меҳрибонлик қилиши ҳақида
айтиб ўтамиз. Бу ҳадисни Абу Довуд ва Термизий ривоят қилган ва Албоний Саҳиҳ деган.
Бу орада, халқлар соғлигини сақлашда ва манфаат келтирадиган ҳамда
зарарни даф қиладиган ишларни амалга оширишда мусулмонларнинг
биринчи ҳокими бўлмиш Муҳаммад A намуна
олиб, У зотга эргашган ҳолда иш эгалари ва ҳокимларининг масoулияти ва роли ҳақида тўхталиб ўтамиз. Аллоҳ таоло Росулуллоҳ Aни
каломида шундай деб сифатлади:

– „(Эй инсонлар), ахир сизларга ўзларингиздан бўлган,
сизларнинг кулфат-машаққат чекишингиздан қийналувчи, сизларнинг (тўғри йўл
— ҳақ динга келишингизга) ҳарис – ташна бўлган ва барча мўминларга
марҳаматли, меҳрибон бўлган бир пайғамбар келди-ку!". [9:128]

Иш эгалари ва ҳокимлар Росулуллоҳ Aга эргашган мусулмонлар халифасига меoросхўр сифатида иш олиб борадилар. У халифалар ўзларидан кейин келганларни қийин аҳволга солиб қўйишди. Ҳатто улардан бири
«Фурот қирғоқларида бир қўзичоқ ҳалокатга учраб ўлиб қолса у ҳақида сўралишимдан қўрқаман», дейишгача борди. Буни ибн Асокир «Дамашқ тарихи» китобида ва Байҳақий Умар G ҳақида «Имон бўлими»да келтирган. Барчамиз Аллоҳ субҳанаҳу таоло аввалан ва охиран биздан рози бўлишини ва тўғри йўлга бошлашини ҳамда ўзининг нусрати билан
бизни қўллаб қувватлашини умид қилиб қоламиз. Бутун оламлар
Роббисига чексиз ҳамду санолар бўлсин. (Давоми
бор).